ประวัติอำเภอทุ่งใหญ่

คำขวัญ : ถิ่นยางพันธุ์ดี เจดีย์ศรีวิชัย เพลินไพรนางนอน จุฬาภรณ์พัฒนา ป่าสองทะเลศรี ธรณียิบซั่ม .ประวัติความเป็นมา อำเภอทุ่งใหญ่ มีประวัติการจัดตั้งมาเป็นเวลาอันยาวนาน เฉพาะที่เป็นกิ่งอำเภอนั้นก็นานกว่าครึ่งศตวรรษ ซึ่งต่างจากอำเภออื่นๆ ในปัจจุบัน บางอำเภอก็เป็นกิ่งอำเภอเพียง 3 ปี ก็ยกฐานะเป็นอำเภอ ทางเดินของอำเภอและชาวอำเภอทุ่งใหญ่จึงยาวไกลคดเคี้ยวทุรกันดารอย่างน่าศึกษาเป็นบทเรียน ประวัติ ข้อมูลของอำเภอทุ่งใหญ่ที่นำเสนอนี้ได้มาจากเอกสารของทางราชการหนังสือตำนานประวัติเล่าเรื่อง และการพบปะสนทนากับบุคคลต่างๆ ทั้งข้าราชการ พระสงฆ์ ประชาชน ผู้นำท้องถิ่น และขอขอบคุณเป็นพิเศษสำหรับ คุณฉลอง เทพจินดา ผู้ใหญ่บ้านนักพัฒนา ผู้มีมนุษย์สัมพันธ์และอัธยาศัยโอบอ้อมอารี ที่สละเวลาเต็มวันเป็นผู้นำทางเข้าถึงพื้นที่ ทุ่งใหญ่จนทั่วถึง เดิมมีฐานะเป็นกิ่งอำเภอ อยู่ภายใต้การปกครองของอำเภอทุ่งสง หลังจากนั้นจึงยกฐานะจากตำบลขึ้นเป็นกิ่งอำเภอเมื่อ พ.ศ. 2449 ที่ว่าการกิ่งอำเภอเดิมตั้งอยู่ที่บ้านบางปรน หมู่ที่ 2 ตำบลกุแหระ ต่อมาเมื่อปี พ.ศ. 2452 จึงได้ย้ายที่ตั้งมาตั้งอยู่ที่หมู่ที่ 2 ตำบลท่ายาง และเปลี่ยนจากชื่อเดิมคือ "กิ่งอำเภอกุแหระ" เป็น "กิ่งอำเภอท่ายาง" ตามตำบลที่มาตั้งเป็นที่ว่าการกิ่งอำเภอใหม่ และมีฐานะเป็นกิ่งอำเภอมาจนกระทั้งได้มีพระราชกฤษฎีกาให้ยกฐานะขึ้นเป็นอำเภอ เมื่อวันที่ 1 กรกฎาคม 2502 เมื่อยกฐานะเป็นอำเภอแล้วจึงใช้ชื่อว่า "อำเภอท่ายาง" ตามชื่อกิ่งอำเภอเดิมและที่ว่าการยังคงตั้งอยู่ที่เดิม ภายหลังปรากฏว่าชื่ออำเภอท่ายางไปพ้องกับชื่อ อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี ทางราชการจึงได้เปลี่ยนชื่อจากอำเภอท่ายาง เป็น อำเภอทุ่งใหญ่ เมื่อวันที่ 1 เมษายน 2504 ชื่อที่เปลี่ยนใหม่นี้ได้เอาชื่อของตำบลๆ หนึ่งในเขตการปกครอง คือ ตำบลทุ่งใหญ่ ในปัจจุบัน ซึ่งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของตำบลที่ตั้งที่ว่าการอำเภอในปัจจุบัน ส่วนในด้านการปกครองท้องถิ่นนั้นยังคงใช้ชื่อว่าสุขาภิบาลท่ายาง เหมือนเดิม อำเภอทุ่งใหญ่เป็นอำเภอที่มีฐานะเป็นกิ่งอำเภอในระยะเวลายาวนานที่สุด คือ เป็นกิ่งอำเภอนานถึง 53 ปี จากข้อมูลในอดีตของอำเภอทุ่งใหญ่ ซึ่งได้กล่าวมาข้างต้น นับรวมจนถึงปัจจุบันเป็นเวลา 87 ปี เหตุการณ์สำคัญทางประวัติศาสตร์ ตามคำบอกเล่าสืบต่อกันมาของคนโบราณ กล่าวกันว่าคนถิ่นเดิมได้อพยพมาจากหลายแห่ง คือ เมื่อครั้งสงครามพม่าศึกเก้าทัพ ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 1 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์พม่าตีเมืองถลางและทางตอนใต้ของไทยมีคนบางส่วนได้อพยพมาจากจังหวัดสงขลา พัทลุง สุราษฎร์ธานี และบางอำเภอของจังหวัดนครศรีธรรมราช เช่น อำเภอฉวาง มาตั้งถิ่นฐานที่ตำบลทุ่งใหญ่ ตำบลท่ายาง ตำบลกุแหระ ตำบลปริก ความสำคัญทางด้านวรรณคดีและวัฒนธรรม มีโบราณสถานที่สำคัญ คือ เจดีย์ศรีวิชัย ที่วัดภูเขาหลัก หมู่ที่ 5 ตำบลทุ่งสัง เพียงแห่งเดียว สำหรับวัดที่เคยมีชื่อเสียงในสมัยโบราณ คือ วัดภูเขาหลัก ตำบลทุ่งสัง วัดบางวงศ์ ตำบลบางรูป วัดใหม่ ตำบลทุ่งใหญ่ เพราะเคยมีสมภารที่มีชื่อเสียงชำนาญทางไสยเวทย์ติดต่อกันมา สถานที่ที่เคยพบโบราณวัตถุหลายแห่ง เช่น ถ้ำเขาสัง ตำบลทุ่งสัง ราษฎรขุดมูลค้างคาวพบกาตักน้ำทำด้วยทองสัมฤทธิ์ บาตร และสิ่งอื่นๆ อีกมากมาย ที่ตำบลท่ายาง มีคนเคยพบวัตถุโบราณมากแต่ไม่สามารถเคลื่อนย้ายออกไปได้ และที่วัดภูเขาดิน พบซากกระดูกนานชนิด ซากเปลือกหอยมากมาย ที่ตั้งและอาณาเขต อำเภอทุ่งใหญ่ จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นอำเภอชั้น 3 ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของตัวจังหวัด พิกัด NK 406174 ห่างจากจังหวัดโดยทางรถยนต์ประมาณ 102 กิโลเมตร และห่างจากกรุงเทพมหานครโดยทางรถยนต์ประมาณ 800 กิโลเมตร มีเนื้อที่ทั้งหมด 603,287 ตารางกิโลเมตร มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอและจังหวัดต่างๆ ดังนี้ ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอฉวาง กิ่งอำเภอถ้ำพรรณรา จังหวัดนครศรีธรรมราช และอำเภอพระแสง จังหวัดสุราษฎร์ธานี ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอทุ่งสง จังหวัดนครศรีธรรมราช และอำเภอคลองท่อม จังหวัดกระบี่ ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอฉวาง อำเภอนาบอน อำเภอทุ่งสง จังหวัดนครศรีธรรมราช ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอพระแสง จังหวัดสุราษฎร์ธานี และอำเภอเขาพนม จังหวัดกระบี่ ลักษณะภูมิประเทศ ลักษณะทั่วไปเป็นที่ราบสูงมีพื้นที่ประมาณ 3 ใน 4 ส่วน นอกจากนั้นจะเป็นที่ราบลุ่มสลับเนินพื้นที่ทางตอนใต้มีระดับสูงกว่าทางตอนเหนือ ฉะนั้น ในแม่น้ำลำคลองต่างๆ จึงไหลลงสู่ทิศเหนือทั้งหมดพื้นที่ทั่วไปจึงเหมาะสมแก่การทำสวน ทำนา สวนยางพารา น้ำเพื่อการเกษตรต้องอาศัยธรรมชาติเป็นหลัก บริเวณแถบเนินเขามีทรัพยากรธรรมชาติ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง แร่ยิบซัมมีจำนวนมาก ได้มีบริษัทต่างๆ เข้ามาซื้อที่ดินเพื่อเปิดดำเนินการผลิตแร่ยิบซัม ออกจำหน่ายทั้งในและต่างประเทศหลายบริษัท นอกจากนี้แล้วการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย ได้เข้ามาทำการขุดเจาะสำรวจถ่านหินลิกไนท์ ซึ่งพบในตำบลท่ายาง ตำบลทุ่งสัง และตำบลกุแหระ

สถานที่สำคัญ วัดภูเขาหลัก เป็นวัดที่เก่าแก่แห่งนึงของจังหวัดนครศรีธรรมราช ที่มีเจดีย์ศรีวิชัยตั้งแต่สมัยโบราณนานมาที่เป็นที่นับถือมาก มีเจดีย์ศรีวิชัยมี่ถ้วยชามเก่าแก่ที่ประดับเจดีย์มาตั้งแต่สมัยโบราณ ที่ตั้งอยู่ติดกับแม่น้ำตาปี

ทะเลสองห้อง ทะเลสองห้องเป็นแหล่งดำน้ำลึก เป็นปล่องภูเขาไฟเมื่อหลายล้านปีที่แล้ว ทะเลสองห้องตั้งอยู่ใน ตำบลกรุงหยัน อำเภอทุ่งใหญ่ จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียง นักดำน้ำต่างชาติหลายคนให้การยอมรับว่าเป็นแหล่งดำน้ำที่มหัศจรรย์ มีสิ่งมีชีวิตมากมาย และยังเป็นถ้ำใต้นำ้ที่มีความลึกที่ยังไม่เคยมีใครดำไปจนถึงก้นถ้ำได้ ติดเป็นแหล่งดำน้ำต้นๆของเอเชีย จากที่เคยมีการสำรวจปากบ่อภูเขาไฟนี้จะมีทั้งหมด 2 บ่อ บ่อแรกกว้างราวๆ 20 ไร่ อีกบ่อกว้าง 10 ไร่ และหากลงไปข้างใต้นั้นจะมีความกว้างและความลึกมากทีเดียว ที่มา https://www.tungsong.com