อำเภอฉวาง

ประวัติอำเภอฉวาง คำขวัญ : ฉวางเมืองคนดี ตาปีไหลผ่านมา แข่งเรือวันออกพรรษา ศูนย์การค้าตลาดจันดี บารมีพ่อท่านคล้าย สินแร่มากมาย ผลไม้มากมี สนุกดีงานปีใหม่ สุขใจกันถ้วนหน้า วันแห่ผ้าขึ้นธาตุน้อย ฉวาง เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดนครศรีธรรมราช ได้รับการจัดตั้งขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ตามพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ ร.ศ. 116 เมื่อวันที่ 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2440 เดิมมีพื้นที่ครอบคลุมอำเภอพิปูน อำเภอช้างกลาง และอำเภอถ้ำพรรณรา ทั้งหมด คำว่า "ฉวาง" ตามพจนานุกรมมี 2 ความหมาย ความหมายหนึ่งเป็นนามหมายถึง วิธีคิดเลขชั้นสูงของโบราณหนึ่งอย่าง อีกความหมายหนึ่งเป็นกริยาแปลว่า ขวาง โดยแยกตัวอย่างคำในมหาชาติคำหลวงกัณฑ์มัทรีว่า "อันว่าพยัคฆราชอันฉวางมรรคาพระมัทรี" เมืองฉวางเป็นเมืองเก่าขึ้นอยู่กับเมืองนครศรีธรรมราชมาแต่โบราณ ในทำเนียบข้าราชการเมืองนครศรีธรรมราช ครั้งรัชกาลที่ 2 ใช้ร่วมกับคำว่า ฉวาง-ท่าชี-พุดชมโร ฉวางคือ ฉวางปัจจุบัน ท่าชีอยู่ท้องที่อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี ส่วนพุดชมโร คือ ทุ่งสง และเจ้าเมืองหรือนายที่มีบรรดาศักดิ์ เป็นหมื่น ได้แก่ หมื่นเพชรธานี ศักดินา 600 ซึ่งถือเป็นเมืองเล็กๆ เมืองหนึ่งของนครศรีธรรมราช เมื่อมีการปรับปรุงการปกครองของประเทศใหม่ในสมัยรัชกาลที่ 5 เมื่อปี พ.ศ. 2439 เมืองนครศรีธรรมราช ก็ได้สถาปนาเป็นมณฑล มีข้าหลวงเทศาภิบาลเป็นผู้ปกครอง และหลังจากที่ได้ใช้กฎหมายลักษณะปกครองท้องที่ ร.ศ. 116 (พ.ศ. 2441) แล้วก็เริ่มมีการจัดการปกครองในรูปของหมู่บ้าน ตำบล อำเภอ ขึ้น เมืองฉวางก็ได้สถาปนาเป็นอำเภอขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2440 โดยมีหลวงปรามประทุษราษฎร์ (เอียด ณ นคร) เป็นนายอำเภอคนแรก การตั้งที่ว่าการอำเภอฉวาง ได้มีการย้ายที่ตั้งหลายครั้งส่วนมากจะอยู่ตามริมแม่น้ำซึ่งอาศัยเป็นเส้นทางคมนาคมหลัก เช่น คนตั้งอยู่บ้านในไร่ ตำบลนาแว ริมแม่น้ำตาปี เคยตั้งที่วังอ้ายล้อน ริมคลองคุดด้วน เคยตั้งที่ปากคลองลุง และได้ย้ายมาที่ตั้งปัจจุบันเมื่อ ปี พ.ศ. 2458 เหตุผลที่ต้องย้ายที่ว่าการอำเภอหลายครั้งก็เนื่องจากปัญหาถูกน้ำท่วมบ่อย วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลนาแว แยกออกจากตำบลกะเปียด และตำบลฉวาง ตั้งตำบลนากะชะ แยกออกจากตำบลถ้ำพรรณรา ตั้งตำบลละอาย แยกออกจากตำบลพิปูน ตำบลฉวาง และตำบลช้างกลาง ตั้งตำบลไม้เรียง แยกออกจากตำบลฉวาง วันที่ 5 ตุลาคม 2491 โอนพื้นที่หมู่ 1 (ในขณะนั้น) ของตำบลทุ่งสง อำเภอทุ่งสง ไปขึ้นกับตำบลฉวาง อำเภอฉวาง วันที่ 30 พฤษภาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลฉวาง ในท้องที่บางส่วนของตำบลฉวาง วันที่ 1 มีนาคม 2501 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลฉวาง ในท้องที่ตำบลฉวาง (เฉพาะนอกเขตสุขาภิบาลฉวาง) วันที่ 19 กุมภาพันธ์ 2506 ยุบองค์การบริหารส่วนตำบลฉวาง และจัดตั้งสุขาภิบาลจันดี ในท้องที่บางส่วนของหมู่ที่ 9 ตำบลฉวาง วันที่ 10 กันยายน 2506 จัดตั้งสุขาภิบาลไม้เรียง ในท้องที่บางส่วนของตำบลไม้เรียง วันที่ 29 สิงหาคม 2515 แยกพื้นที่ตำบลพิปูน และตำบลกะทูน จากอำเภอฉวาง มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอพิปูน และกำหนดให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอฉวาง วันที่ 19 มิถุนายน 2516 ตั้งตำบลเขาพระ แยกออกจากตำบลกะทูน วันที่ 22 พฤษภาคม 2517 จัดตั้งสภาตำบลฉวาง (เฉพาะนอกเขตสุขาภิบาลฉวางและสุขาภิบาลจันดี) สภาตำบลกะเปียด สภาตำบลถ้ำพรรณรา สภาตำบลนากะชะ สภาตำบลไม้เรียง (เฉพาะนอกเขตสุขาภิบาลไม้เรียง) สภาตำบลนาแว สภาตำบลละอาย และสภาตำบลช้างกลาง วันที่ 30 กรกฎาคม 2517 ตั้งตำบลยางค้อม แยกออกจากตำบลพิปูน วันที่ 8 กันยายน 2519 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอพิปูน อำเภอฉวาง เป็น อำเภอพิปูน วันที่ 13 มิถุนายน 2521 ตั้งตำบลห้วยปริก แยกออกจากตำบลกะเปียด วันที่ 6 กันยายน 2526 ตั้งตำบลหลักช้าง แยกออกจากตำบลช้างกลาง และตั้งตำบลไสหร้า แยกออกจากตำบลฉวาง วันที่ 30 ตุลาคม 2527 ตั้งตำบลสวนขัน แยกออกจากตำบลละอาย วันที่ 26 กันยายน 2529 ตั้งตำบลคลองเส แยกออกจากตำบลนากะชะ วันที่ 13 กุมภาพันธ์ 2533 แยกพื้นที่ตำบลถ้ำพรรณรา และตำบลคลองเส จากอำเภอฉวาง มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอถ้ำพรรณรา และกำหนดให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอฉวาง วันที่ 16 กันยายน 2533 ตั้งตำบลนาเขลียง แยกออกจากตำบลกะเปียด และตั้งตำบลดุสิต แยกออกจากตำบลถ้ำพรรณรา วันที่ 4 ธันวาคม 2533 ตั้งตำบลจันดี แยกออกจากตำบลฉวาง ตำบลไสหร้า และตำบลสวนขัน วันที่ 3 มีนาคม 2538 ยกฐานะจากสภาตำบลช้างกลาง และสภาตำบลไสหร้า เป็นองค์การบริหารส่วนตำบลช้างกลาง และองค์การบริหารส่วนตำบลไสหร้า ตามลำดับ วันที่ 8 สิงหาคม 2538 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอถ้ำพรรณรา อำเภอฉวาง เป็น อำเภอถ้ำพรรณรา วันที่ 30 มกราคม 2539 ยกฐานะจากสภาตำบลห้วยปริก สภาตำบลละอาย สภาตำบลหลักช้าง สภาตำบลนาแว และสภาตำบลไม้เรียง เป็นองค์การบริหารส่วนตำบลห้วยปริก องค์การบริหารส่วนตำบลละอาย องค์การบริหารส่วนตำบลหลักช้าง องค์การบริหารส่วนตำบลนาแว และองค์การบริหารส่วนตำบลไม้เรียง ตามลำดับ วันที่ 26 มิถุนายน 2539 แยกพื้นที่ตำบลช้างกลาง ตำบลหลักช้าง และตำบลสวนขัน จากอำเภอฉวาง มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอช้างกลาง และกำหนดให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอฉวาง วันที่ 25 ธันวาคม 2539 ยกฐานะจากสภาตำบลกะเปียด สภาตำบลฉวาง สภาตำบลนาเขลียง สภาตำบลนากะชะ สภาตำบลจันดี และสภาตำบลสวนขัน เป็นองค์การบริหารส่วนตำบลกะเปียด องค์การบริหารส่วนตำบลฉวาง องค์การบริหารส่วนตำบลนาเขลียง องค์การบริหารส่วนตำบลนากะชะ องค์การบริหารส่วนตำบลจันดี และองค์การบริหารส่วนตำบลสวนขัน ตามลำดับ วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลฉวาง สุขาภิบาลจันดี และสุขาภิบาลไม้เรียง เป็นเทศบาลตำบลฉวาง เทศบาลตำบลจันดี และเทศบาลตำบลไม้เรียง ตามลำดับ ด้วยผลของกฎหมาย วันที่ 24 มิถุนายน 2548 ยุบองค์การบริหารส่วนตำบลจันดี รวมกับเทศบาลตำบลจันดี วันที่ 8 กันยายน 2550 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอช้างกลาง อำเภอฉวาง เป็น อำเภอช้างกลาง วันที่ 22 พฤษภาคม 2556 เปลี่ยนแปลงชื่อองค์การบริหารส่วนตำบลฉวาง อำเภอฉวาง จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นองค์การบริหารส่วนตำบลปากน้ำฉวางและจัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลปากน้ำฉวาง ขึ้นเป็น เทศบาลตำบลปากน้ำฉวาง ที่ตั้งและอาณาเขต อำเภอฉวางมีอณาเขตติดต่อกับพื้นที่ปกครองข้างเคียง ได้แก่ ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอเวียงสระ (จังหวัดสุราษฎร์ธานี) และอำเภอพิปูน ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอพิปูนและอำเภอลานสกา ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอช้างกลาง อำเภอนาบอน และอำเภอทุ่งใหญ่ ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอถ้ำพรรณรา อำเภอฉวางแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 10 ตำบล ได้แก่ 1. ฉวาง 3. ละอาย 4. นาแว 5. ไม้เรียง 6. กะเปียด 7. นากะชะ 9. ห้วยปริก 10. ไสหร้า 15. นาเขลียง 16. จันดี

สถานที่ท่องเที่ยว

เขาศูนย์ เป็นภูเขาที่อยู่ในหมู่ที่ 9 ตำบลไม้เรียง อำเภอฉวาง จังหวัดนครศรีธรรมราช อยู่ห่างจากภูเขาหลวงทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ 15 กิโลเมตร ทิศเหนือตั้งอยู่ในเขตตำบลกระเปียด ทิศใต้ และตะวันออกตั้งอยู่ในเขตตำบลไม้เรียง ทิศตะวันตกตั้งอยู่ในเขตตำบลคลองเส ภูมิประเทศของเขาศูนย์ เป็นพื้นที่ป่าที่มีการปลูกต้นยางพาราแทรกอยู่โดยทั่วไปจนถึงยอดเขา บางส่วนเป็นพื้นที่ปลูกไม้ผล ลักษณะพื้นที่เป็นแนวเขาสูงสลับกับร่องเขา ร่องน้ำทางทิศเหนือจะไหลสู่คลองชัยต่อกับแม่น้ำตาปี ร่องน้ำทางทิศตะวันตกของพื้นที่จะไหลสู่คลองขันต่อกับแม่น้ำตาปี ร่องน้ำทางทิศตะวันออกและทิศใต้ของพื้นที่จะไหลลงสู่คลองเสต่อกับแม่น้ำตาปี เขาศูนย์มีเขาบริวารอีกสามลูก คือ เนินลูกกรอก ควนไฟไหม้ และเขาขวาง ยอดเขาศูนย์ มีความสูง 510 เมตร จากระดับน้ำทะเลปานกลาง บนยอดเขาเป็นที่ตั้งของสถานีถ่ายทอดสัญญาณโทรคมนาคม มีการตัดถนนลาดยาง ขึ้นไปบนเขาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2508 ระยะทาง 7 กิโลเมตร ในช่วงตอนเช้า หรือหลังฝนตกจะมีทะเลหมอกปกคลุมโดยรอบ ปัจจุบันเขาศูนย์ กลายเป็นแหล่งทองเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์ หลังจากการปิดเหมืองไปเมื่อปี 2524 และมีทะเลหมอกแดนใต้ สามารถมองเห็นวิวและหมอกได้ 360 องศา และมีอากาศดีตลอดปี เขาศูนย์เป็นพื้นที่สีแดงในยุคคอมมิวนิสต์รุ่งเรือง และกลายเป็นชนวนทำให้มีการแย่งชิงหลุ่มแร่และการฆ่ากันรายวัน จนได้รับว่าดินแดนมิคสัญญี ในขณะนั้น

น้ำตกหนานโจน น้ำตกหนานโจน (กลุ่มน้ำตกสวนชัน) ตั้งอยู่หมู่ที่ 7 ตำบลละอาย อำเภอฉวาง จังหวัดนครศรีธรรมราช บริเวณคลองคุดด้วน เป็นน้ำตกขนาดกลาง ความสูงประมาณ 10 เมตร มีทั้งหมด 5 ชั้น คือ หนานโจน หนานเตย หนานไทร ห้วยยูง และห้วยปลา ลักษณะเป็นลำธารหินแกรนิตไหลผ่านชะง่อนผาหินสวยงาม

น้ำตกสวนอาย ตั้งอยู่หมู่ที่ 7 ตำบลละอาย อำเภอฉวาง จังหวัดนครศรีธรรมราช มี 5 ชั้น ชั้นที่เล่นน้ำได้คือ หนานช่องส้มหลอด หนานต้นเหรียง หนานเลากา

น้ำตกสอยดาว ตั้งอยู่หมู่ที่ 7 ตำบลละอาย อำเภอฉวาง จังหวัดนครศรีธรรมราช บริเวณคลองคุดด้วน เป็นน้ำตกขนาดใหญ่ ความสูงประมาณ 100 เมตร มีทั้งหมด 3 ชั้น ตั้ยอยู่ในป่าดงดิบ ห่างจากที่ทำการหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ ขล 8 ประมาณ 5 กม. มีพืชพรรณหายาก และสัตว์ป่าสมบูรณ์ สืบค้น https://th.wikipedia.org