เทริด

เทริด เป็นมงกุฎโบราณรูปแบบหนึ่ง เป็นรูปกรวยสูงปลายแคบ ทำจากผ้าหรือหนังสัตว์ ประดับด้วยอัญมณีต่าง ๆ เป็นราชภัณฑ์สำหรับกษัตริย์หรือจักรพรรดิ โดยเฉพาะในยุคเมโสโปเตเมีย ต่อมาเปลี่ยนไปเป็นทรงเตี้ย ทำจากโลหะต่าง ๆ ประดับอัญมณี ในประเทศไทยเองก็มีหลักฐานการสวมเทริดมานาน เช่น ปูนปั้นรูปบุคคลหรือพระพุทธรูปสวมเทริดขนนก ในภาคใต้ของประเทศไทย มีการใช้เทริดสำหรับการแสดงมโนราห์ เรียกว่า เทริดมโนราห์ หรือ เทริดโนรา เป็นเครื่องสวมศีรษะ มีรูปลักษณ์คล้ายกับชฎาแต่มีสัณฐานสั้นกว่า ทำจากโลหะหรือไม้ ประดับตกแต่งด้วยการปั้นรักติดเป็นลวดลาย ลงรักปิดทอง และประดับด้วยกระจกสีหรือวัสดุอื่นที่เหมาะสม เดิมเทริดเป็นเครื่องสวมศีรษะสำหรับนักแสดงชายเท่านั้น แต่ในปัจจุบันมีการออกแบบเทริดหน้านางสำหรับผู้หญิงด้วย ทั้งนี้ เทริดมโนราห์ มีองค์ประกอบคือ ยอดเทริด เพดานเทริด โครงรอบศีรษะ และใบหู โดยประกอบจากไม้มงคลหลายชนิด กล่าวคือ ยอดเทริดทำจากไม้ยอ เพื่อให้ผู้คนสรรเสริญเยินยอ เพดานเทริดทำจากไม้ทองหลาง เพื่อให้เงินทองไหลมาเทมา โครงรอบศีรษะทำจากไผ่สีสุก เพื่อให้ชีวิตและการงานมีแต่ความสุขความเจริญ และใบหูทำจากไม้รัก เพื่อให้คนรัก หลงใหล และเมตตาเอ็นดู เป็นต้น นอกจากนี้ในการแสดงมโนราห์แขก หรือโนราควน ซึ่งเป็นการแสดงลูกผสมระหว่างมโนราห์ของชาวไทยพุทธ กับมะโย่งของชาวไทยเชื้อสายมลายู ก็จะสวมเทริดเช่นเดียวกับมโนราห์ หากแต่นิยมห้อยอุบะด้วย ถือเป็นอัตลักษณ์สำคัญ

ประวัติความเป็นมา เทริด เป็นเครื่องประดับศีรษะของตัวนายโรง หรือโนราใหญ่ หรือตัวยืนเครื่อง (โบราณไม่นิยมให้นางรำใช้) ทำเป็นรูปมงกุฎอย่างเตี้ย มีกรอบหน้า มีด้ายมงคลประกอบ ในพิธีครอบเทริด หรือผูกผ้าใหญ่ หลังจากพิธีตัดจุกแล้ว หากผู้เข้าพิธียังไม่เคยตัดจุก จะต้องทำพิธีตัดจุกก่อน และต้องมีอายุครบ ๒๒ ปี เป็นโสด หากแต่งงานมาแล้วต้องทำใบหย่าร้างโดยสมมุติกับภรรยาเพื่อมิให้ "ปาราชิก” ซึ่งผิดกฎสำหรับโนรา ในอดีต เมื่อครอบเทริดแล้วต้องไปรำ "สามวัดสามบ้าน” แล้วจึงมาเข้าพิธีอุปสมบทจึงจะถือว่าเป็นโนรา โดยสมบูรณ์ แต่ในปัจจุบันสามารถอุปสมบทได้เลย เทริดโนรา หมายถึง เครื่องสวมศีรษะลักษณะคล้ายชฎา แต่มีรูปทรงสั้นกว่า มีโครงสร้าง ทำด้วยโลหะ หรือไม้ไผ่สาน ตกแต่งรายละเอียดด้วยการปั้นรักติดเป็นลวดลาย ลงรักปิดทอง ประดับตกแต่งด้วยกระจกสี หรือวัสดุอื่นที่เหมาะสม เทริดที่ผ่านการทำพิธีบูชาครูโนราแล้ว ถือเป็นของศักดิ์สิทธิ์ ใช้ในพิธีผูกผ้าใหญ่ หรือแต่งพอกหรือพิธีโนราโรงครู โดยจัดวางเทริดไว้บนปะรำพิธีด้านบนและหย่อนเทริดเพื่อครอบให้กับ โนราที่ฝึกรำจนชำนาญแล้ว โดยมีครูโนราหรืออุปัชฌาย์ยืนคอยช่วยสวมเทริดให้ครอบศีรษะโนราใหม่ เทริดโนรา ต้องประณีต สวยงาม มีขนาด รูปทรง และสัดส่วนเป็นไปตามลักษณะที่ดีของเทริดโนรา มีองค์ประกอบครบถ้วนลวดลายต้องประณีต สวยงาม ถูกต้องตามแบบของเทริดโนราการประกอบ และตกแต่งด้วยวัสดุอื่นต้องประณีต ติดแน่น คงทน บริเวณรอยต่อต้องเรียบร้อย ไม่มีรอยเปรอะเปื้อน ของวัสดุที่ใช้ยึดติดชิ้นส่วน สีที่ทำต้องสม่ำเสมอ ติดแน่น คงทน ไม่หลุด หรือ ลอก การทำเทริดโนราของภูมิปัญญา หรือช่างทำเทริดโนรา จะทำด้วยไม้ทองหลางใบมน นำมาขุด แกะ เหลาด้วยมือ และกลึงในส่วนยอด ประดับแววด้วยกระจกหรือเพชร ตัวเทริดกับเทริดสามารถถอดออกจากกันได้เทริดโนรา สามารถแบ่งออกได้ดังนี้ ๑. เทริดชัย เป็นเทริดโนราใหญ่ โบราณ ดั้งเดิม ๒. เทริดหน้าพระ เป็นเทริดที่ใช้กันทั่วไปในปัจจุบัน ทั้งชายและหญิง ๓. เทริดหน้านาง เป็นเทริดที่ออกแบบขึ้นเพื่อให้เหมาะสมและสวยงามสำหรับโนราผู้หญิง โดยได้ทำให้กับโนรายุพิน เสียงทอง เป็นยอดแรก เมื่อ พ.ศ. ๒๕๓๖ ส่วนเทริดแบบดั้งเดิม ลงรักปิดทองคำแท้ ๑๐๐% ประดับกระจก แบ่งได้ดังนี้ ๑. เทริดลงรักปิดทองคำแท้ประดับเพชร - พลอย ๒. เทริดหน้านาง ลงรักปิดทองคำแท้ ประดับเพชร พลอย ๓. เทริดเงิน ทำขึ้นเพื่อใช้คู่กับเทริดทองคำโดยได้ทำให้กับโนราละมัยศิลป์ เป็นยอดแรก เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๘ ๔. เทริดสีทอง ที่ใช้กันโดยทั่วไปในปัจจุบันนี้มี ๒ แบบ เทริดสีทองประดับกระจก เทริดสีทอง ประดับเพชร ๕. เทริดสีต่างๆ เพื่อตอบสนองความต้องการของผู้สั่งทำ ๖. เทริดย่อส่วนสำหรับบูชาติดหิ้ง

ซึ่งจากการศึกษาโบราณห้ามผิดเพี้ยนเด็ดขาด คือ ห้ามเอาหัวลงข้างล่าง และลายกนกทุกตัวต้องถูกต้องตามตำแหน่ง นอกจากนั้นสามารถทำได้ ไม่ว่าจะเป็นสีใดก็ตาม มโนราห์ หรือโนราห์ เป็นเอกลักษณ์ของชาวใต้ที่น่าภาคภูมิใจอย่างหนึ่ง ซึ่งเป็นศิลปะการร้องและการรำชั้นสูง ทั้งนี้มีคนกล่าวกันว่าต้นกำเนิดนั้นคือ ที่อินเดียกว่าสี่ร้อยที่ผ่านมา โดยวัตถุประสงค์ก็เพื่อบูชามหาเทพทั้งสามนั้นก็คือ พระอิศวร พระพรหม และพระนารายณ์ ซึ่งในบทร้อง ของมโนราห์ปัจจุบันก็ยังคงมีเนื้อหาดังกล่าวเจือปนอยู่ แม้จะมีการดัดแปลงแก้ไขใส่เนื้อหาทางด้าน พุทธศาสนาและความเชื่อดั้งเดิม คือ การนับถือบรรพบุรุษ เติมไปบ้างตามอิทธิพลของศาสนาที่มีต่อท้องถิ่น ความเป็นศิลปะชั้นสูงของมโนราห์นั้นสามารถดูได้จากงานครอบครูโขนละครและดนตรีไทย ที่เป็นมรดก ของชาติ และเป็นที่ยอมรับว่างดงามและสูงส่ง บนปะรำพิธีจะมีเศียรเก้าเศียรซึ่งเศียรที่เก้านั้นก็คือ เทริดมโนราห์ (คล้ายมงกุฎ) อีกทั้งมโนราห์ยังเป็นศาสตร์ที่รวบรวมเอาศิลป์แขนงอื่นมาเกี่ยวข้อง อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เช่น งานช่างไม้ ช่างก่อสร้าง ช่างปักเย็บ เป็นต้น ความเชื่อ โดยเชื่อกันว่าครูเหล่านี้คือกลุ่มคนที่เคยมีชีวิตในสมัยโบราณ ทั้งนี้จะเป็น เจ้าเมือง(เมืองพัทลุง) และบรมวงศานุวงศ์ จึงไม่น่าแปลกใจว่าทำไมเครื่องแต่งกายของมโนราห์จึงมีลักษณะ คล้ายเครื่องทรงกษัตริย์ ซึ่งบรมครูเหล่านี้ ได้แก่ ขุนศรัทธา เจ้าพระยาสายฟ้าฟาด แม่ศรีมาลา แม่นางคงคา แม่นางนวลทองสำลี ตาม่วงแก้ว ตาม่วงทอง ขุนแก้วขุนไกร พ่อเทพสิงขร เป็นต้น เหล่าตาพรานป่าและ เหล่าเสนา เหล่านี้คือ ข้ารับใช้ในวัง และยังเป็นตัวตลกอีกด้วย เช่น พรานบุญ พรานเทพ พรานหน้าทอง พรานเฒ่า เป็นต้น ตายายมโนราห์ เหล่านี้ก็คือ บุคคลที่เคยมีชีวิตอยู่จริงในหน้าประวัติศาสตร์ แต่เมื่อสิ้นชีพ ไปแล้วด้วยแรงครูจึงยังคอยวนเวียนปกปักษ์รักษาลูกหลานเชื้อสายมโนราห์ ตลอดมา วัสดุและอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องในการทำเทริด ๑. ขวาน ๒. พร้า ๓. มีดกรีดยางหัก ๔. เลื่อยลันดา ๕. ค้อน ๖. เลื่อยหางหมู ๗. กระดาษทราย ๘. ดินสอ ๙. กาวลาเท็กซ์ ๑๐. กรรไกร ๑๑. คีม เหล็ก ๑๒. สิ่ว ๑๓. ตะไบ ๑๔. เครื่องกลึง ๑๕. ท่อนไม้วางแบบเรียบ ๑๖. น้ำทอง ๑๗. พู่กัน ๑๘. สีโปสเตอร์ ๑๙. ตัวแบบกนกต่าง ๆ ๒๐. เข็มและด้าย ๒๑. เชือกเส้นเอ็นไนลอน ๒๒. ชันและน้ำมันก๊าด ๒๓. แกลลอน ๒๔. แก้วสีต่าง ๆ เช่น ขาว,แดง,เขียว,น้ำเงิน ๒๕. ตะปูเข็ม

วิธีการทำเทริด ๑. การทำกะโหลก (เพดานเทริด) ใช้ไม้ทองหลาง ถือเคล็ดตามชื่อและเป็นไม้มงคลโดยใช้เนื้อไม้จากกิ่ง เพราะจะได้ไม่ต้องตัดไม้ทั้งต้น หลังจากนั้นเลื่อยเป็นท่อนๆ (คล้ายเขียง) ให้มีผิวเรียบ ทั้งสองด้าน ใช้สิ่วหรือสว่านขูดเนื้อไม้ด้านนอกทิ้ง เพื่อให้เหลือเฉพาะส่วนวงกลมที่ต้องการทำกะโหลก ใช้เครื่องกลึงเป็นรูปกะโหลก และตกแต่งให้ผิวเรียบด้วยกระดาษทราย จากนั้นใช้สิ่วหรือมีดขุดเจาะ และตกแต่ง ให้ด้านนอกมีรูปร่างเป็นวงรี แต่ในส่วนของด้านบนกับด้านล่างยังคงเป็นทรงกลม เมื่อได้รูปทรง ตามที่ต้องการแล้ว ใช้สิ่วขูดเจาะร่องภายในให้เป็นชั้นๆ นำไปตากแดดให้แห้งเป็นเวลา ๒ วัน สำหรับส่วนนี้ จะมีอยู่ด้วยกัน ๓ ขนาด คือ ใหญ่ (๒๒ นิ้ว) ขนาดกลาง (๒๑ นิ้ว) ขนาดเล็ก (๒๐ นิ้ว) ๒. การทำยอดเทริด ใช้ไม้กระท้อนเพราะเป็นไม้เนื้ออ่อน เหลาง่าย และหาง่าย ในท้องถิ่น (ในอดีตใช้ไม้จากต้นเทียมแต่เนื่องจากหายากขึ้นจึงเปลี่ยนมาใช้ไม้กระท้อนแทน) หลังจากนั้นนำมาตัดเป็นท่อนๆ ใช้สิ่วแกะเซาะเป็นชั้นๆ ปัจจุบันนี้ใช้เครื่องกลึงตกแต่งส่วนยอดเพื่อให้ได้รูปทรงกลมมน และมี ผิวเรียบ (ลักษณะรูปแบบของยอดจะทำตามลูกค้าสั่ง) จากนั้นทำเดือยสามเหลี่ยมเพื่อใช้เป็นตัวยึดติด ระหว่างยอดกับกะโหลก (เพดาน) เทริด ๓. การทำหูใช้ไม้กระท้อน นำมาตัดตกแต่งให้มีลักษณะโค้งงอและเรียว คล้ายปีกนก ๔. การทำโครงเทริดโดยใช้ไม้ไผ่สาน ใช้ตอกไผ่สีสุกสานขัดเป็นลายสอง และสานเป็น รูปทรงกระบอกเพื่อใช้ทำโครงเทริด จากนั้นนำมาตัดปลายให้เสมอ แล้วนำไปประกอบกับกะโหลก (เพดาน) เทริด ทากาว ตัดแต่งด้านหน้าให้กว้างเพื่อทำหน้าผาก จากนั้นจึงนำส่วนหูมาติด ๕. การตกแต่งเพดานเทริด หรือเรียกว่า "เกร็ด” ด้วยหนังวัว ลดหลั่นกันเป็น ๓ ชั้น โดยนำหนังวัวมาตัดเป็นลวดลาย แล้วใช้ตะปูตัวเล็กตอกให้เป็นลวดลายอย่างต่อเนื่องบนเพดานเทริดทั้งสี่ชั้น แต่ปัจจุบันใช้พลาสติกแทนหนังวัว เนื่องจากพลาสติกมีความคงทน ซึ่งแตกต่างกับหนังวัวที่อ่อนตัว เมื่อโดนแดดหรือความร้อน ๖. การทาชันและทาสีเทริด ใช้ชันผงผสมกับน้ำมันก๊าด เพื่อให้เกิดความเหนียวและเปลี่ยนสี เป็นสีน้ำตาล (ชันหนึ่งถุงสามารถนำมาทาเทริดโนราได้จำนวน ๒ ยอด) ใช้พู่กันจุ่มชันที่ผสมแล้วทาโครงไม้ไผ่ให้ทั่วเพื่อปิดรอยสาน หลังจากนั้นใช้เชือกไนล่อนมาติดเป็นแนวเพื่อไว้ประดับกระจกแก้ว นำชันที่เหลือมาปั้นเป็นรูปกนกตกแต่งเกร็ดและโครงเทริดและยอดเทริด ในสมัยโบราณนิยมปั้นกนกด้วยมือ แต่ปัจจุบัน ได้พัฒนาทำเบ้าไว้สำหรับทำกนกเพื่อความสะดวกรวดเร็วและได้กนกที่มีขนาดเท่ากัน รอจนแห้ง ๗. การทาสีในส่วนของเทริดและยอดเทริด ตกแต่งประดับลายในส่วนต่างๆ ลงรักปิดทอง หรือทาน้ำทอง ปัจจุบันนิยมใช้สีอะคริลิคทาแทนการปิดทองคำเปลว โดยจะใช้สีอะคริลิคสีทอง ทาด้านหน้าของเกร็ด โครง และหูให้ทั่ว หลังจากนั้นผึ่งลมหรือตากแดดให้แห้ง ประมาณ ๑ - ๒ วัน (ขึ้นอยู่กับสภาพภูมิอากาศ) เพื่อให้สีแห้งสนิทและคงทน หลังจากนั้นทาสีแดงบนกะโหลกและด้านหลัง ของเกร็ดให้ทั่ว ส่วนยอดเทริดให้ทาสีทองและทาสีแดงเช่นเดียวกับเทริด ๘. การตกแต่งและทำลวดลาย ใช้กระจกแก้วสีต่างๆ มาตัดเป็นรูปทรงเรขาคณิต เพื่อประดับเทริด ให้เกิดความสวยตามแนวเชือกไนล่อน ส่วนใหญ่นิยมใช้กระจกสีขาวเขียว และแดง เพราะเมื่ออยู่บนเวทีแล้ว จะสวยงามกว่ากระจกสีอื่น ส่วนยอดเทริดติดกนกตามชั้นต่างๆ ๙. การติดยอดเทริด สำหรับยอดเทริดอาจประดับลูกแก้ว หรือเหลาไม้เป็นทรงกลม ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับความต้องการของโนราที่สั่งทำการประดับตกแต่งด้วยกระจกแก้วสีต่างๆ เก็บรายละเอียด ให้เรียบร้อย เป็นอันเสร็จสมบูรณ์ โนรา เป็นนาฏศิลป์ที่ได้รับความนิยมมากที่สุด ในบรรดาศิลปะการแสดงของภาคใต้ มีความยั่งยืน มานับเป็นเวลาหลายร้อยปี การแสดงโนราเน้นท่ารำเป็นสำคัญ ต่อมาได้นำเรื่องราวจากวรรณคดีหรือ นิทานท้องถิ่นมาใช้ในการแสดงเรื่อง พระสุธนมโนห์รา เป็นเรื่องที่มีอิทธิพลต่อการแสดงมากที่สุด จนเป็นเหตุให้เรียกการแสดงนี้ว่า มโนห์รา ตามตำนานของชาวใต้เกี่ยวกับกำเนิดของโนรา มีความเป็นมา หลายตำนาน เช่น ต˚านานโนรา จังหวัดตรัง จังหวัดนครศรีธรรมราช จังหวัดสงขลา และจังหวัดพัทลุง มีความแตกต่างกันทั้งชื่อที่ปรากฏในเรื่องและเนื้อเรื่องบางตอน ทั้งนี้อาจสืบเนื่องมาจากความคิด ความเชื่อ ตลอดจนวิธีสืบทอดที่ต่างกัน จึงทำให้รายละเอียดปลีกย่อยของแต่ละตำนานแตกต่างกัน แต่ชาวบ้านจังหวัดยะลา แก้บน "มโนราห์โรงครู” ตามความเชื่อและความศรัทธาของชาวปักษ์ใต้ ที่บริเวณบ้านเรือนชาวบ้านในพื้นที่เขตจังหวัดยะลา ยังยึดหลักความเชื่อและอนุรักษ์ในพิธีกรรมของ การครอบครูโนรากับพิธีอุปสมบท มีวิธีการของขั้นตอนการปฏิบัติใกล้เคียงกัน สิ่งที่เป็นข้อสังเกตได้ว่า โนรานำแนวปฏิบัติของพุทธศาสนิกชนต่อการอุปสมบทมาใช้ในการประกอบพิธีกรรมโนรา ได้แก่ ๑. การนำบุตรของตนไป มอบกับครูโนราให้อบรมสั่งสอนความรู้โนราเหมือนกับ นำลูกไปถวายหลวงพ่อเพื่อให้เป็นศิษย์วัดคอยอบรมและสั่งสอน ๒. เมื่อลูกชายมีความรู้ ด้านโนราอย่างสมบูรณ์ อายุประมาณ ๒๐ - ๒๑ ปี จะต้องให้ครูรับรองความรู้เหมือนบวชพระให้ถูกต้องตามประเพณี ๓. การทำพิธีครอบเทริดโนรามีการตัดจุกโนราจะยึดถือเป็นการสระหัวโนราเหมือนกับการสระหัวเจ้านาค ๔. การทำพิธีตัดจุกและสระหัวโนราจะต้องน˚าเครื่องทรงหรือเตรียมเครื่องแต่งกาย โนราให้พร้อมสรรพไว้สำหรับเปลี่ยนเหมือนกับเจ้านาคจะต้องเตรียมเครื่องอัฐบริขารให้ครบถ้วน ๕. การทำพิธีครอบครูโนราในโรงพิธีหรือโรงโนราเปรียบเสมือนกับเจ้านาคทำพิธีบวชในอุโบสถ ๖. เมื่อพิธีตัดจุก เรียบร้อยแล้วมีการปาวารนาตนแก่ครูโนรา ๔ คน หรือเปรียบเสมือน พระอุปัชฌาย์และพระกรรมวาจารย์โดยมีตาสำมะรุดเป็นสักขีพยาน ๗. การครอบเทริดจะต้องใช้เชือก ด้ายสายสิญจน์ในการทำพิธีมีทั้งหมด ๓ เส้น ในจำนวน ๑ ใน ๓ จะมีพระสงฆ์มาร่วมพิธีอยู่ด้วยซึ่งแสดงให้เห็นว่า พระสงฆ์เข้ามามีบทบาทสำคัญเพื่อความเป็นสิริมงคล พิธีกรรมมีความผูกพันและเกี่ยวข้องกับพุทธศาสนาอย่างชัดเจน ๘. การตัดด้ายสายสิญจน์ของการครอบเทริดจะตัดด้วยไฟเทียนไขซึ่งติดอยู่ที่ปลายพระขรรค์ ของครูโนรา พระขรรค์เป็นอาวุธประจำกายของพระอินทร์ ครูโนรานำพระขรรค์มาใช้ประกอบกิจกรรม ซึ่งแสดงให้เห็นอิทธิพลคติเทวนิยมของพราหมณ์ โนราได้รับและปรับใช้อย่างกลมกลืน ๙. การทำพิธีครอบครูโนรา มิได้เกิดจากการรับและปรับใช้หรือยอมรับเฉพาะกลุ่มเท่านั้น ชาวบ้านในชุมชนทั้งใกล้และไกลจะมาร่วมเป็นสักขีพยานอย่างพร้อมเพรียงกันโดยเฉพาะ ในกิจกรรมวันที่สอง ของพิธีกรรม ซึ่งแสดงให้ทราบว่าการทำพิธีดังกล่าวเป็นที่ยอมรับและเล็งเห็นความสำคัญอย่างกว้างขวาง ๑๐. เมื่อทำพิธีครอบเทริดแล้ว ผู้ที่เป็นโนราจะต้องไปรำ ๓ วัด ๓ บ้าน และ บวชพระ จึงเป็นโนราที่สมบูรณ์ที่มีความบริสุทธิ์ที่ร่างกายและจิตใจ สามารถแสดงโนราและประกอบพิธีกรรมใด สำเร็จลุล่วงได้ตามความต้องการของลูกหลานทุกครั้ง ปัจจุบันมีผู้ให้ความสนใจในศิลปะการแสดงมโนราห์น้อยมาก ส่วนใหญ่แล้วผู้ที่ยังทำการ แสดงอยู่ก็มีอายุตั้งแต่ ๔๐ ปีขึ้นไป และจะให้ความสนใจในการแก้บนต่างๆ มากกว่าการร่วมสืบทอด การร่ายรำมโนราห์ ซึ่งถือเป็นปัญหาสำคัญอย่างหนึ่งของวิถีวัฒนธรรม ที่มีความเป็นเอกลักษณ์ของพื้นที่ และของชาวปักษ์ใต้ สถานะการคงอยู่ของมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม - เสี่ยงต่อการสูญหายต้องได้รับการส่งเสริมและรักษาอย่างเร่งด่วน รายชื่อผู้สืบทอดหลัก ๑. กลุ่มผู้ผลิตเทริดมโนราห์ ณ บ้านเลขที่ ๑๔๘ หมู่ที่ ๔ ตำบลสมหวัง อำเภอกงหรา จังหวัดพัทลุง ๒. นายนริศร เพชรมณี (มโนราห์โทน สมพงษ์น้อยดาวรุ่ง) บ้านเลขที่ ๒ หมู่ที่ ๒ ตำบลนาท่อม อำเภอเมืองพัทลุง จังหวัดพัทลุง ภัยคุกคาม ความเจริญก้าวหน้าทางเทคโนโลยีทำให้วิถีการดำเนินชีวิตที่เปลี่ยนแปลงไปนิยมชมการแสดงด้านอื่น และคงอยู่ในด้านความเชื่อมากกว่างานแสดง การทำเทริดโนราห์ของกลุ่มผู้ผลิตเทริดมโนราห์ ณ บ้านเลขที่ ๑๔๘ หมู่ที่ ๔ ตำบลสมหวัง อำเภอกงหรา จังหวัดพัทลุง เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นของบ้านไร่ เกิดขึ้นเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๓๗ โดย นายล่าย หนูยก และได้ถ่ายทอดภูมิปัญญาในการทำเทริด ให้แก่นายเสริมศักดิ์ เลื่อนจันทร์ /นายพัน เลื่อนจันทร์ ซึ่งเกิดจากการแสดงมโนราห์และผู้แสดงมีเทริดที่จะสวมใส่ไม่เพียงพอ เลยเกิดความคิดที่จะทำเทริดให้เพียงพอกับผู้แสดง เพื่อแก้ปัญหาในขณะนั้น ภูมิปัญญาที่อาศัยความรู้และประสบการณ์ เป็นการนำวัสดุหรือทรัพยากรที่มีในท้องถิ่นมาประดิษฐ์และก่อให้เกิดประโยชน์กับท้องถิ่นแห่งบ้านสมหวัง การทำเทริดได้พัฒนาฝีมืออย่างต่อเนื่องเพื่อให้งานออกมาอย่างประณีต และเป็นที่ยอมรับของคนในท้องถิ่น เมื่อผู้คนในท้องถิ่นบ้านสมหวังภูมิใจยอมรับในชิ้นงานที่ออกมา ทำให้ชิ้นงานแพร่หลาย เลื่องลือไปยังตำบลใกล้เคียง จนทำให้ในปัจจุบันการทำเทริดถือได้ว่าเป็นอาชีพเสริมอีกทางหนึ่งที่ทำให้มีรายได้เพิ่มพูนให้กับครอบครัวและชุมชน การันตีโดยการได้รับการรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน (มผช.) และ ผลิตภัณฑ์ OTOP ระดับ ๔ ดาว

(เทริดทรงนคร ยอด ๑๕) อัตลักษณ์เทริดโนราและคติความเชื่อของสกุลช่างในภาคใต้ แนวคิดอัตลักษณ์ และความเชื่อ ผลการศึกษาพบว่า อัตลักษณ์เทริดโนราของสกุลช่างภาคใต้มีความโดดเด่นที่แตกต่างกันดังนี้ สกุลช่างอ้น จังหวัดสงขลา การตกแต่งโครงเทริดด้วยการปั้นลายตัวพุด ลายตัวผมเทริด และลายแมงดาตามกัน สกุลช่างลุ้น จังหวัดตรัง โดดเด่นด้านการทำเพดานเทริด 4 ชั้น การแต้มสีเป็นลายตีนจุกตูบริเวณโครงเทริด สกุลช่างแว็ก จังหวัดนครศรีธรรมราช การใช้ไม้รักทำยอดเทริดเพราะมีความเชื่อจะมีคนรักคนหลง เพดานเทริดประดับดอกไม้ไหว โครงเทริดตกแต่งด้วยการปั้นลายรักร้อย ลายตาข้าวพอง ส่วนโครงหน้าเทริดทำเป็นรูปทรงเรียกว่าหยักไรผม และสกุลช่างล่าย จังหวัดพัทลุง โดดเด่นในการใช้ไม้ขนุนและไม้ยอทำเพดานเทริด ส่วนยอดเทริดใช้วิธีการขุดเป็นรูปดอกบัว โครงเทริดตกแต่งด้วยการปั้นลายหยดน้ำค้าง การแต้มสีแดงซึ่งภาษาช่างเรียกว่าการเขียนศิลป์ ส่วนคติความเชื่อของสกุลช่าง สำหรับลวดลายของแต่ละสกุลช่างสะท้อนคติความเชื่อ ดังนี้ สกุลช่างอ้น ใช้ลายตัวพุด มีลักษณะเหมือน ตัวโอม แทนความโชคดี ในขณะสกุลช่างลุ้นใช้ลวดลายตัวโอมเหมือกันให้ความหมายแทนความสำเร็จ ส่วนสกุลช่างแว็ก ใช้ลายดอกประจำยามทั้ง 4 ทิศ หรือเทวดาทั้ง 4 ทิศ ซึ่งเปรียบเสมือนพระพรหม และสกุลช่างล่าย เน้นลาย หยดน้ำค้าง แทนเมตตามหานิยม

(✨โนห์ราอารีน้อย เสียงทอง ✨เทริดทรงนคร สกุลช่างแว็ก ที่สมบูรณ์ที่สุด🫶🏻เทริดยอดนี้ ใช้ประกอบละคร เรื่อง โนห์รา ถึง 2 ครั้ง🎥) ที่มาสิบค้นข้อมูล https://www.m-culture.go.th/phatthalung/ https://th.wikipedia.org/ https://so02.tci-thaijo.org/index.php/HUSOTSU/article/view/261789 ภาพประกอบจากInternet https://www.facebook.com/people/%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%A3-By%E0%B9%82%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%96%E0%B8%B4%E0%B9%8C%E0%B8%A8%E0%B8%B4%E0%B8%A5%E0%B8%9B%E0%B9%8C/